Rańtuch 006

Rańtuch 006

Rańtuch zwany zawiciem, zowiciem, obruską bądź zaodziewką. Rodzaj szerokiego szala płóciennego – nakrycie odświętne głowy i ramion mężatki. Rańtuch był zwieńczeniem stroju kobiecego: po nałożeniu chamełki, czepka i obłożeniu głowy zatyczką, tj. wąskim płóciennym haftowanym otokiem, nakładano rańtuch na głowę i ramiona. Węższe boki rańtucha spływały z przodu, sięgając do wysokości kolan. Motyw haftowany pasowy utworzony z czerwonych lilijek znajdował się nad głową, stanowił wzmocnienie tej części odzieży. Ozdobę rańtucha stanowią również brzegi węższe, tkane czerwoną nicią tworząc szlaczki mniejszych i większych kwadracików oraz pokryte haftowanym krótszym pasem lilijek. Brzegi dodatkowo wykończone – obdziergane czerwoną nicią. Wychodzące z mody rańtuchy, kobiety przekazywały do kościołów, gdzie używane były jako obrusy ołtarzowe. Opisywany rańtuch służył jako obrus na ołtarzu bocznym w kościele oo. Bernardynów w Przeworsku, skąd przekazany został do muzeum.

Motyw pasowy złożony z 24 powtórzonych motywów lilijki (rózgi) z dwoma odchodzącymi od osi symetrii zawijasami. U podstawy głównego motywu pasowego – haftowany cienki pas, poniżej szlaczek utworzony z maleńkich rombów. W obrębie głównego motywu pasowego, lilijki pośrodku są zagęszczone, wyszyte co 2 mm, zaś po pięć lilijek zewnętrznych jest wyszytych co 7-9 mm. Także szlaczek z małych rombów jest odpowiednio rozrzedzony po bokach i zagęszczony pośrodku.

• Obiekt: rańtuch
• Materiał, technika: haft czerwony bawełniany, dwustronny, płaski na płótnie białym lnianym, ściegi: atłaskowy prosty i atłaskowy skośny
• Wymiary: wys. 80 cm, szer. 252 cm
• Czas powstania: XIX w.
• Pochodzenie: okolice Przeworska
• Właściciel: Muzeum w Przeworsku Zespół Pałacowo-Parkowy